.png)
Unë, Zoti dhe Krijesa
- politryuk
- Sep 20, 2022
- 9 min read
Ese Reflektuese
1. Zoti
Ne një stacion treni, ngrita kokën lart, dhe mendova për struktura të tejzgjatura metalike, të qëndisura si rrjeta merimangash; ato të koklaviturat që s’e arritën dot prenë e tyre, përkundrazi, u qëndisën vetëm për hir të simetrisë, si psherëtimë ndaj kupës së qiellit që Perëndinë s’e arriti dot, si kishat gotike që u ndërtuan të larta për të arritur trininë e shenjtë – madhështia e gjëegjëzave metalike.
Duke mbajtur kokën lart, fillova të zvogëlohesha, dhe duke u tkurrur nën këtë kupolë fisnike mendova: Sa i vogël njeriu dhe sa e rëndë ambicia. Ambicie? Apo ndoshta nuk ka dëshmi më të madhe të dëshpërimit tonë se ky? Të ngurtësimit të pasigurisë rreth pyetjes së vazhdueshme gjithmonë:
A mos jemi thjesht një lemzë hyjnore? Një kapriço e Perëndisë? Apo pjesë e një dramë tetrale të sëmurë, titulluar “Gjenocidi i mollës që stoliset me gojën e gruas”? A mos jemi thirrje e vakët që shpërbëhet si shekujt në barkun e një demi të pacipë prej bronzi, në grushtin e një Çezari të papërkulshëm?
Pse? Pse unë? Kush jam unë dhe pse më solle këtu, tani?
Ne e kërkojmë hyjninë sepse Ai mbart përgjigjet tona, me heshtjen e Tij qëndisen edhe jetët tona delikate si rrjeta merimange. Por dhe kjo rropatje e ka një kufi, ose e kishte – tani i mbajmë duart të zëna duke krijuar hyjni që na përgjigjen. A ka vallë dëshmi më të madhe të dëshpërimit tonë se kjo? Ky galop për një qëllim, ky insistim në heshtjen e Perëndisë. Kush jam unë? Pyeti njeriu dhe Hyji i dha një kopësht. Po arsyeja ime cila është? Pyeti njeriu përsëri, dhe djalli i ofroi një mollë.
Pse? Pse unë? Kush jam unë dhe pse më solle këtu, tani?
Apo jemi pjellë Darviniane e shëmtuar, pa gëzof dhe pa zotërim, që shumohemi si kacabuj dhe infektojmë pjesë të tokës që s’na përkasin. A mos jemi të vegjël dhe të thjeshtë dhe kemi ndërtuar metropole për ta provuar? Ndoshta nuk kishte një përcjellje hyjnore, sado e rastësishme të ishte ajo. Ndoshta e gjitha është aq e zbrasët sa përcjellja Botiçeliane e Primaverës, aq e mpleksur në boshllik sa kërkimi i tij i së bukurës për t’u afruar me Zotin. Më merr me vete kjo zbrasëti, dhe nuk mund të ndalem së menduari: “Sa madhështore është sa shumë nga Hyjnia shoh te ti, njeri”.
Pse? Pse unë? Kush jam unë dhe pse më solle këtu, tani?
E kam të vështirë të pranoj diçka të tillë, apo tjetrën. Nga të qënit dhe të mos qënit bëjmë një galop besim-tjerrës dhe sa herë ndalemi të pushojmë, fryma jonë helmohet me ajër besim-çjerrës. A ka shkas? Po, ka, e kuqja e mollës në buzët e saj është mjaftueshëm shkas për mua. Po aryse, ka? Arsyeja, fjala, heshtja dhe mendimi – shkumë deti?
Pse? Pse unë? Kush jam unë dhe pse më solle këtu, tani?
Sa i vogël njeriu, sa e rëndë jeta mbi shpatullat e tij, sa e padallueshme kjo peshë; Si hekurat që rrethojnë shikimin e një bishe të burgosur të cilit i duket bota me hekura, dhe jo qelia. Ndoshta ne e heshtëm zotin, ndoshta përgjigjia e saktë ishte heshtja. Ndoshta nuk ka Hyj, po vetëm një grumbullim rastësishë hyjnore.
Referencë: Demi i pacipë, i njohur gjithashtu si demi i bronztë, demi Siçilian ose demi i Falarisë, dyshohet se ishte një mjet torture dhe ekzekutimi i projektuar në Greqinë e lashtë. (Demi thuhej se ishte i zbrazët dhe i bërë tërësisht prej bronzi me një derë në njërën anë. Sipas legjendave, demi i pacipë ishte projektuar në formën dhe madhësinë e një demi të vërtetë dhe kishte një aparat akustik që i kthente britmat në tingujt e një demi. Të dënuarit mbylleshin brenda pajisjes dhe nën të ndizej një zjarr, duke ngrohur metalin derisa personi brenda piqej për vdekje. Disa studiues modernë vënë në dyshim nëse demi i pacipë ka ekzistuar ndonjëherë, duke ia atribuar raportet e shpikjes propagandës së hershme.)
Referencë: Sandro Botiçeli (Sandro Botticelli) | Piktura: Primavera (1482). Në këtë pikturë, Botiçeli u përpoq të shfaqte spektrin e plotë të dashurisë nga dashuria tokësore në hyjnore dhe funksionin e së parës në drejtimin e njerëzve drejt të dytës.
2. Krijesa
video source: @ThePhilosphyQuote
Në një stacion treni zgjata shikimin drejt platformave dhe urithëve të hekurt që zvarriteshin mbi hekurulla, duke na transportuar nga një moment në tjetrin, nga një përpjekje njerëzore në tjetrën; një mori destinacionesh dhe rrugë që u ndërtuan për të bërë rrugë dhe jo për të të shpjerë diku. Në një stacion treni mendova për zhvendosjen, tendosjen dhe pamundësinë për të qëndruar ulur në një vend të vetëm, pamundësinë dhe paaftësinë për të qenë pjesë e sixhades së kopshtit të madh të Zotit.
Pamundësia përkulet me madhështinë e një lisi në një plak të vjetër. Pamundësia myket në shtjellimin e përgjigjes që fillon me ‘Kam qenë dikur…’ ndaj pyetjes ‘Si je?’. Pamundësia është princi që u zhvesh nga petku i tij se gjeti një njollë balte dhe shërbyesit nuk ja kthyen kurrë, në mungesë të petkut oborri mbretëror e mori për shërbyes dhe e zboi. Froni ju kthye në shpellë, e brënda asaj shpelle u struk, duke ju lutur Prometeut për një shkëndijë, ndërkohë që ish-shërbyesit e tij e ndjekin me pishtarë si binjak i mbretit të ndjerë që guxoi të hiqte maskën e hekurt. Pamundësia është viktimë, dhe bijtë e tij jan viktima të viktimizimit dhe vetë-viktimizimit të tij. Pamundësia muroset në atë shpellë pa emër dhe djersët e tij, nga zbori i të vertëtës, kthehen në burim, dhe nga burimi pijnë e rriten fëmijë fatkeq.
Paaftësia rrumbullakoset si embrion i ankthshëm në barkun e një bujkrobi të shterpë; farkëtohet një hallkë më shumë e zinxhirit të saj çdo herë që shtyn dhimbshëm për të nxjerrë pjellën bastarde. Ngjizur nga urrejtja potente që bujkrobi kish për të zotin, dhe gurgullimi i shtypjes në shtyllën kurrizore deri në thyerje, paaftësia klith arritjen në botën tonë të zhurmshme. Kjo nënë me sy të vakët, me duar të holla, të pafuqishmë dhe gjuhë të prerë, rrit pambarimisht Paaftësinë. Paaftësia rritet e uritur, dhe emrin nuk e ka të shkruar në asnjë tavolinë, dhe askush nuk e ndan bukën me të. Paaftësia rritet duke kapërdirë demonët e miqve të tij, ato që njeriu dëbon pakujdesisht nga vetvetja si hije të tepërta, të nëpërkëmbura si thërrime të injoruara buke. Paaftësisë i rritet një gungë në shpinë, dhe një gropë në kraharor, njëra nga uria dhe tjetra nga babëzitja për lëngun e kockave të miqve, të cilave ju lëpihet si hienë servile. Paaftësia nuk është aksident, paaftësia është vendim i bujkrobit për nënshtrim, dhe vendimi është ai që vulos deformimin. Gllabëron dhe ngordh, nga uria dalin jargë dhe nga vetëvetëdija, jargët përzihen me lotë. Kjo nënë rrit pambarimisht, pasi paaftësia nuk rritet kurrë, është gjithmonë një fëmijë gungaç, me sy të nxirë dhe ball të rrudhur, nga lodhja, duke kërkuar thërrimet e bukës.
Duke parë drejtë në këtë stacion, njeriut këto i dalloj, pamundësinë dhe paaftësinë. Sa pak më hyjnë në sy këto,
Pse? Çfarë po ndodh kështu me mua?
(5) Referencë: Njeriu me maskë të hekurt (frëngjisht L'Homme au Masque de Fer; rreth 1640? – 19 nëntor 1703) ishte një i burgosur i paidentifikuar i cili u arrestua në 1669 ose 1670 dhe më pas u mbajt në një numër burgjesh franceze, duke përfshirë Bastiljen dhe Kalaja e Pignerol (Pinerolo moderne, Itali). Ndër teoritë kryesore është një e propozuar nga shkrimtari dhe filozofi Voltaire, i cili pohoi në botimin e dytë të Questions sur l'Encyclopédie (1771) se i burgosuri mbante një maskë prej hekuri dhe jo prej pëlhure, dhe se ai ishte vëllai i madh i paligjshëm i Louisit të XIV-ë.
3. Unë
Në një stacion treni, ula kokën poshtë dhe pashë gjurmë kalimtarësh, ca thërrime të injoruara buke, dhe simetrinë e respektuar të pllakave. Si krijesa jo-simetrike që jemi, obsesioni ynë për simetrinë më duket tejmase qesharak. Stacioni tashmë operon në një sistem me një drejtim; dua të numëroj sa hapa në drejtim të kundërt të rrugës së zakonshme ka, për të llogaritur sa u penduan për destinacionin që zgjodhën. Unë jam ulur në gjysëm-pendim, në gjysëm të stolit duke pushuar gjymtyrët e mendimit tim të lëvizsshëm.
Më ke lodhur, më ke lodhur shumë.
Çfarë po ndodh kështu me mua? Edhe fjalët janë gërryer, si një orë rëre me xham të thyer. Unë shtrihem si një akrep i burgosur në duna të tkurrura kohore brenda orës së rërës, që helmi im të mos e lërë shtëpinë time të shkojë, dhe kafazin tim të shpërbëhet. Pasi pa të, mua do më shtypin me siguri.
Më ke lodhur, më ke lodhur shumë.
Çfarë po ndodh me mua? Jam si një shqiponjë që ka humbur toruan, dhe uria ime për mëlçinë e një gjysmë-zoti, më çmend. Zhytem në heshtjen time si në mendimet e e koklavitura të një kokë Odiseike; Itaka, Penelopa dhe bota; shtëpia, pritja dhe jeta – të këmbyeshme mes njëra-tjetrës.
Më ke lodhur, më ke lodhur shumë.
Çfarë po ndodh me mua? Thirrja e ulkonjave plotëson gjysmë-hënën dhe më deformon mua. Sëmurem mitologjikisht dhe shndërrohem në një qen pa zot, (më mirë se një zot pa rob). Unë të thërras dhe ti s’më kupton, unë bërrtas dhe ti zinxhirin tim shtrëngon më fort. Më gërryen uria kafshërore e të qënit njeri, dhe thirrjet e mia kthehen te unë se zotëria im je ti, zoti im je ti, dhe zoti paska qenë shurdh. Të kërkoj zotëria im, siç i ka hije një krijese 4-këmbëshe si unë dhe jargë xhelozie pikojnë aty ku shkele ti, për të gjithë hapat që i bërë pa mua. Të përulem zotëria im dhe më djegin hijet e plagëve të kamxhikut në trupin tim, e fshikëllima e tij më thërret në shtëpi; Unë e ndjek, si një i dashuruar, që vrapon pas spangos së kuqe në një labirint gllabërues me shpresën se premtimet nuk thyhen si shpinët e robëve, dhe kamxhikët e Zotave.
Çfarë po ndodh me mua? Mendimet e mia veniten nën dritën e një qiriu që më dhurove ti për të më kujtuar dritën, pasi më kyçe në errësirë. Kujtimet më veniten si pikturat biblike në një faltore të zhurmshme. Aty s’ka vend për një pagan si unë; shpirtin tim të zbehur do e dallonte dhe kjo turmë zemër-thekur që diellit s’ja ka frikën. Ma ka frikën mua, nomadit të hirtë që pushon nën hijen e pemës së dijes.
Më ke lodhur, më ke lodhur shumë.
(4) Referencë: Legjendamitologjike e Prometeut. Ndëshkimi i Prometeut si pasojë e vjedhjes së zjarrit dhe dhënies së tij njerëzve është një temë popullore e kulturës antike dhe moderne. Zeusi, mbreti i perëndive olimpike, e dënoi Prometeun me mundime të përjetshme për shkeljen e tij. Prometeu u lidh në një shkëmb dhe një shqiponjë - emblema e Zeusit - u dërgua për të ngrënë mëlçinë e tij
(5) Referencë: Legjendamitologjike e Prometeut. Ndëshkimi i Prometeut si pasojë e vjedhjes së zjarrit dhe dhënies së tij njerëzve është një temë popullore e kulturës antike dhe moderne. Zeusi, mbreti i perëndive olimpike, e dënoi Prometeun me mundime të përjetshme për shkeljen e tij. Prometeu u lidh në një shkëmb dhe një shqiponjë - emblema e Zeusit - u dërgua për të ngrënë mëlçinë e tij
4. Konkluzion
Në një stacion treni, do doja të isha diku tjetër. Në një fushë të hapur me shtigje të ndërthurura si gërsheta të gjelbra, do doja të pranveroja me frymën e rinuar të Venusit, e sapo-rilindur nga gllabërimi i Hiemsit. Do doja të isha një drenushë e trembur me fije të arta qëndisur në gëzofin tim, në një pyell të heshtur si trupi i fjetur i një nimfe, me burime të kthjellëta që pompojnë jetë si venat e tokës.
Në një stacion treni, do doja të isha diku tjetër. Ama, jam këtu; këtu duke menduar për Hyjtë e sferave të ndryshme njerëzore dhe duke u humbur në pyetjet e shumta me përgjigje të pakëta, këtu duke vrojtuar me ëndje njeriun dhe galopin e tij matur me pamundësi dhe paaftësi, dhe duke u shplodhur në gjysëm-pendim.
Jam këtu tani, dhe akoma nuk e di pse më solle, më së shumti nuk e di pse erdha, nuk e di nëse kisha zgjedhje tjetër sepse ndoshta ishte e orkestruar e gjitha nga ti, e nësë jo më vjen turp me veten.
Jam këtu tani dhe me zor kam ndenjur kaq gjatë, dua të mendoj që jam pjesë e diçkaje, për të cilën duhet të jesh dikush; por për të qenë dikush duhet të qëndrosh në një vend, qoftë ky pozicion thjesht brenda kushtëzimeve të këtij dikushi – dhe unë në një vend nuk po mundem të rrij dot.
Jam këtu tani sepse më ke lodhur shumë. Orvatje të tilla poetike s’më kanë hije, s’ke nevoj të jesh teolog për të kuptuar që poezia është përpjekje e dështuar drejt amshimit profetik. Megjithse në fund të kësaj maratone mendimesh, jam lodhur aq shumë dhe me modestinë e një idioti e kuptoj kur po më gënjejnë, por hesht. Jam i lodhur, dhe hesht, por edhe sepse këto gënjeshtrat e tua çapkëne si manipulime vejushash, më çlirojnë poezinë mua, dhe më bindin që poezia është po kjo: detyra morale e poetit për të qënë imoral.
Jam këtu tani, dhe nuk e di akoma dallimin midis kësaj anekdote qesharake “Unë, Zoti dhe Krijesa – cili është dallimi?”. Jam këtu tani dhe kuptoj që përgjigjen e ke vetëm ti. Kush je ti? Krijesë e Zotit. Kush je ti? Ti je unë, dhe unë shoh Zotin tek ti.
(6) Referencë: Hiems, personifikimi romak i dimrit. Ekuivalente eBoreas-it (Βορέας, Boréas; gjithashtu Βορρᾶς, Borrhás)i cili (njësoj si Hiemsi) ishte perëndia greke e erës së ftohtë të veriut dhe sjellësi i dimrit. Emri i tij do të thoshte "Era e Veriut" ose "Një që gllabëron"/Gllabëruesi.
(9) Shtjellim: (në Neoplatonizëm, Platonizëm dhe Gnosticizëm) një fuqi që ekziston nga përjetësia; një emanacion ose fazë e hyjnisë supreme.
Σχόλια